چرا اقتصاد مهمترین دانش شد و کمیابی مهمترین مسئله

"کمیابی" مسئله اول دنیاپرستان

از همان ابتدا در ضرورت فراگیری و ترویج دانش اقتصاد به مسئله­ی کمیابی اشاره می­کنند. خواسته­های نامحدود بشر در برابر منابع محدود در دسترس مسئله­ی کمیابی منابع را ایجاد می­کند که اقتصاد باید برای حل این مسئله تلاش کند. انحراف این­گونه طرح موضوع برای یک مسلمان چندان سخت نیست. خواسته­های نامحدود انسانی که مسیر واقعی رشد و کمال خود را یافته است هرگز مادی و اقتصادی نیست بلکه محدودترین و ناچیزترین نیازهای او مادی است. لذا طرح موضوع کمیابی به این شکل نشان از یک انحراف جدی در مبانی اعتقادی اقتصاددانان مغرب­زمین دارد.

شاید بتوان علت طرح مسئله­ی کمیابی به عنوان یک مسئله­ی مهم در مجامع علمی را به گفتمان دنیاپرستانه­ی غرب و ایده­ی توسعه­ی خطی و پیش­رونده در دنیا توسط روشنفکران از دین­بریده­ی غربی، در جریان مدرنیته مرتبط دانست. آنجا که بشر نهایت آمال و آرزوهای خود را در یک مسیر خطی بی­برگشت و بی­انتها و در گذر همین دنیای مادی خلاصه می­بیند، حتما منابع دنیا کمیاب خواهد شد. کچویان(در مقاله 1384 با عنوان توسعه سرابی ویرانگر) دنیاگریزی روشنفرکان اولیه را این­گونه شرح می­دهد:" محدودسازی خود به دنیا و منافع دنیایی ، ضدیت با سنت و ساختارهای سنتی به­ویژه دین، جست­وجوی بهشت این­جهانی و تلاش برای ساخت آن بر پایه­ی مقدورات و امکانات صرفا انسانی، به­ویژه عقل خودبنیاد از مهم­ترین ابعاد تمایز جهان این نیروهای توسعه­یابنده اولیه تجدد با جهان غیر تجددی است."

دنیا پرستی به کمیابی موضوعیت بخشید و پرداختن افراطی به کمیابی به بی هویتی بیشترانجامید

  شاید به همین دلیل است که دنیای غرب امروزه با بحران بی­هویتی مواجه است چنانچه تافلر(1980) در وصف جامعه­ی آمریکا می­گوید: یک قرن یا بیشتر است که یاس همه جاگیر و فرساینده ای بر فرهنگ ما سلطه یافته است. قبل از او ماکس وبر نیز این شرایط را پیش­بینی کرده­بود: "هنوز کسی نمی داند که در آینده چه چیزی در قفس جای خواهد گرفت، و معلوم نیست که آیا در پایان این فرآیند غول آسا پیامبرانی کاملا جدید ظهور خواهند کرد ، یا یک دوره نوزایی نیرومند افکار و آرمان های کهن پدیدار خواهد شد و یا نیز - در صورتی که هیچ یک از این ها روی ندهد- یک تحجر مکانیکی آراسته به نوعی تکبر تشنج آور پدید خواهد آمد. به هر صورت چه بسا برای آخرین انسان های این رشد مدنیت، کلمات زیر شکل حقیقت به خود گیرند:

متخصصان بی الهام و شهوت پرستان بدون قلب که به چنان درجه ای از پوچی رسیده اند که تاکنون تمدن انسانی هیچ گاه تا این حد نرسیده بود."(وبر/ثاقب­فر، 1388)

لذا بحران بی­هویتی که ناشی از توجه بی­اندازه به دنیا و قراردادن ان به عنوان تنها منبع خوشبختی انسان و در یک کلام خلاصه­کردن زندگی در اقتصاد و بنانهادن اقتصاد برای حل بحران کمیابی ناشی از توجه بیش­از حد و افراطی امروزه دامن­گیر نه غرب، بلکه تمام دنیاست که به انحا مختلف از گفتمان غالب تاثیر پذیرفته است.